ویزا، اندیشه یک بانک جهانی

در سپتامبر سال 1958 بانک آمریکا سیستم کارت اعتباری خود را با چاپ اولیه 60 هزار کارت در شهر «فرسنو» کالیفرنیا راه‌اندازی کرد و به عنوان پیشگام این برنامه معرفی شد. ایده اصلی این کار از گروه تحقیقاتی خدمات مشتریان و رهبر آنها «جوزپ ویلیامز» گرفته شد. او مدیران ارشد بانک را در سال 1956 برای پیگیری آنچه موجب پیدایش اولین سری چاپ و تحویل موفق کارت‌های اعتباری درخواست‌نشده به گروه بزرگی از مردم شد، متقاعد کرده بود.

ایده این برنامه و چاپ اولیه کارت‌های آن، برای ویلیامز مهم نبود، بلکه او موفقیت اصلی را در اجرای کامل سیستم‌های کارت چندمنظوره می‌دانست. در اواسط دهه 1950 عده‌ای از افراد طبقه متوسط آمریکا حساب‌های در گردش زیادی افتتاح کرده بودند که بسیار ناکارآمد و دشوار بود. چون آنها همیشه مجبور بودند تعداد زیادی کارت را با خود حمل کرده و صورت حساب‌های مختلفی را در پایان هر ماه پرداخت کنند، بنابراین نیاز برای داشتن یک ابزار مالی یکپارچه از مدت‌ها قبل در آمریکا به وضوح حس می‌شد، ولی کسی نتوانسته بود راه انجام آن را پیدا کند، البته کارت‌های شارژ مانند Diners Club وجود داشت که بعد از اتمام هر دوره عملیات باید هزینه کامل پرداخت می‌شد، البته تلاش‌های زیادی برای ایجاد کارت‌های چند منظوره اعتباری صورت گرفته بود، ولی به دلیل اینکه این تلاش‌ها از سوی بانک‌های کوچکی که منابع لازم برای این کار را نداشتند انجام می‌شد، نتایج رضایت‌بخشی نداشت. ویلیامز و تیم کاری او، مطالعات زیادی بر روی این شکست‌ها انجام داده بودند و ایمان داشتند که می‌توانند از تکرار اشتباهات آن بانک‌ها پرهیز کنند. آنها همچنین نمونه‌های موفق این کارت‌ها را در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بررسی کرده و دلایل موفقیت آنها را پیدا کرده بودند. فرسنو (Fresno) به دلیل داشتن جمعیت 250 هزار نفری برای این کار انتخاب شد. جمعیتی که برای راه‌اندازی سیستم کارت اعتباری به اندازه کافی بزرگ و برای کنترل هزینه‌های اولیه به اندازه کافی کوچک بود. دلایل دیگر انتخاب این شهر سهم بازار بالای این بانک در آنجا (حدود 45 درصد) و انزوای نسبی مردم این شهر (برای جلوگیری از تخریب وجهه بانک در صورت شکست) بودند.

آزمایش اولیه با موفقیت پیش می‌رفت تا جایی که بانک آمریکا با شایعاتی مبنی بر اینکه بانک دیگری قصد توزیع این کارت‌ها در سان‌فرانسیسکو را دارد، روبه‌رو شد. چون سان‌فرانسیسکو بازار اصلی بانک آمریکا بود. این بانک به سرعت شروع به گسترش سیستم کارت‌های اعتباری خود در این شهر کرد. پس توزیع کارت‌ها در مارس سال 1959 در سان‌فرانسیسکو و ساکرامنتو آغاز شد و پس از لس‌آنجلس تقریبا تمامی ‌ایالت به وسیله 2 میلیون کارت پوشش داده شد. این کارت‌ها مورد تایید 20 هزار تاجر بود.
ولی به تدریج مشکلاتی برای این برنامه پیش آمد. چون ویلیامز در رابطه با درستکاری مشتریان، زیادی خوشبین بود، تخمین 4 درصدی او برای حساب‌های دارای تخلف به 22 درصد رسید و ادارات پلیس آن ایالت شاهد تعداد زیادی تخلفات و کلاهبرداری‌های مربوط به کارت اعتباری جدید بودند. بانک آمریکا به طور رسمی ‌8/8 میلیون دلار از توزیع این کارت‌ها ضرر کرد، ولی این ضرر با احتساب هزینه‌های سربار و تبلیغات به 20 میلیون دلار می‌رسید.
پس از تبرئه شدن ویلیامز و حامیانش، مدیران بانک به این نتیجه رسیدند که این کارت‌ها قابل بازیابی هستند، بنابراین تلاش زیادی در جهت احیای این سیستم کردند. آنها بیش از 3 میلیون نامه عذرخواهی برای مشتریان فرستاده و نسبت به کارآیی بالاتر سیستم جدید خود ابراز امیدواری کردند.
هدف اصلی آنها بازار کالیفرنیا بود، ولی در سال 1965 شروع به اعطای امتیاز این سیستم به بانک‌های دیگر خارج از این ایالت کردند. طی 11 سال، بانک‌های زیادی این امتیاز را دریافت کردند و شبکه بزرگی از این سیستم در سراسر آمریکا شکل گرفت. در اواخر دهه 1960 اعطای امتیاز به بانک‌های سایر کشورها نیز آغاز شد.
در سال 1970 کنترل این کارت از عهده بانک آمریکا خارج شد و یک شرکت مستقل به نام NBI برای مدیریت، گسترش و توسعه این سیستم تاسیس شد. پس از چندی یک شرکت چندملیتی به نام IBANCO برای مدیریت بین‌المللی این سیستم تشکیل شد. این شرکت به فکر یکپارچه کردن سیستم در تمامی ‌کشورها بود و به همین دلیل تمامی‌دارندگان این امتیاز را در سال 1975 با یکدیگر متحد کرده و نام ویزا (Visa) را برای کارت‌ها انتخاب کرد. در اکتبر 2007 بانک آمریکا اعلام کرد قصد احیای برند «بانک آمریکارت» خود با نام دیگری دارد. ویزا اکنون یک سیستم پرداخت جهانی است که مشتریان، موسسات مالی و دولت‌ها را در بیش از 200 کشور جهان از طریق بانکداری دیجیتال به هم مرتبط می‌سازد. در سال 2009 بیش از 62 میلیارد تراکنش مالی از طریق این شرکت ویزا انجام شده که حجم مالی آن به 4/4 تریلیارد دلار می‌رسد. این عملیات، درآمد سالانه‌ای بالغ بر 9/6 میلیارد دلار را برای ویزا تامین می‌کند.

منبع : روزنامه دنیای اقتصاد